Tortoise w Niebie

To była moja pierwsza wizyta w stołecznym Niebie. David Byrne śpiewał: „Heaven is a place. A place where nothing, nothing ever happens” – cóż, nie tym razem. Tortoise trafili/zaprowadzili słuchaczy do muzycznego nieba już w połowie lat 90., a do warszawskiego Nieba w zeszłym tygodniu.

Pisaniu o zespołach pokroju chicagowskiej formacji towarzyszy pułapka popadnięcia w banał, powielenia dziennikarskich kliszy. No bo cóż nowego można dodać na ogólnym poziomie docenienia, uznania? Chyba niezbyt wiele. Żeby bezsensownie nie mnożyć literkowych bytów, skupię się na części reportażowo-osobistej.

Po pierwsze: zaskoczenie rozstrzałem wiekowym na widowni. Powiedzmy, że przedział: liceum – wiek przedemerytalny. Po drugie: refleksja i zrozumienie. Ten zespół gra już przecież od ponad ćwierć wieku (!). Siwy włos zdążył już przyprószyć włosy na głowach i brodach muzyków. Czy w tym kontekście można mówić o „chicagowskich żółwiach” (ach te spolszczenia…) jak o dinozaurach alternatywy? Hmm, być może. Gdybym był cynicznym doradcą marketingowym zalecałbym formacji rozpad i reaktywację po paru latach dla festiwalowego chajsu (kto wie, czy po umiarkowanie udanym „The Catastrophist” nie byłaby to słuszna strategia?). Ale nie jestem doradcą marketingowym, a Tortoise życzę długowieczności. Zresztą koncert w Niebie pokazał, że zespół równą sympatią darzy nowe i stare kompozycje, a entuzjazmu i werwy do gry wciąż nie braknie.

Dla mnie Tortoise jest zespołem szkolnym w dwójnasób. Po pierwsze słuchałem go będąc jeszcze w szkole (dodam, że w momencie, gdy największe dzieła formacji w postaci „Millions…”, „TNT” i – jednak – „Standards” miały już kilka lat). Po drugie – dla nastolatka ciekawego dźwięków rozmaitych, to były znakomite lektury. „Modern classic”. Otwierały w głowie nowe szufladki, linkowały do całego mnóstwa muzycznych zjawisk, artystów, estetyk itp. Dziś odtworzyć tę sieć nie sposób, ale chociażby takiego Isotope 217, jak i samej postaci Roba Mazurka nie poznałbym gdyby nie Tortoise właśnie. Dlatego obejmując jako Instytut patronat nad koncertem w Niebie czułem się jakbym miał trochę patronować własnym nauczycielom… Ironia losu, chociaż bardzo miła i nobilitująca.

Co do samego koncertu… To był dobry występ znakomitych muzyków, a nieustanne, płynne zamienianie się instrumentami mówiło samo za siebie. Może występ muzyków już nie tak kreatywnych i nowatorskich jak przed laty, ale jednak mistrzów w swojej klasie. Zresztą jeden z nowych utworów (drapieżny „Shake hands with danger”) był jak dla mnie  jednym z lepszych momentów wieczoru. Niemniej nie mogę oprzeć się wrażeniu, że koncert w Niebie był trochę jak wizyta w parku, w którym zna się wszystkie alejki, siedziało się na każdej ławce przy rozmaitej pogodzie i w różnych porach roku. Park po latach wciąż lubimy, darzymy sentymentem, ale ponowna wizyta w nim nie przynosi tej pierwotnej ekscytacji, ponieważ już dawno temu wyszliśmy jedną z alejek badać nowe, bardziej  nas interesujące terytoria.

Tak czy inaczej zobaczenie Tortoise na żywo było  doświadczeniem wyjątkowym. Trochę z gatunku „powrót do przeszłości”, ale są przecież rzeczy do których zawsze wraca się z prawdziwą przyjemnością, a nie tylko z łezką nostalgii w oku. I tak było w tym wypadku.

Krzysztof Wójcik (((ii)))

Festiwal „The Artists” – Nagrobki, Flora Quartet, Arszyn

Zwykle imperatywem do napisania tekstu o muzyce/wydarzeniu muzycznym są dla mnie zjawiska interesujące w stopniu ponadprzeciętnym, które należy przeanalizować i „rozdmuchać”, rzadziej skupiam się na pozycjach miernych (staram się wystrzegać, poza tym przeważnie szkoda czasu). Tym razem jednak imperatywem do napisania relacji z warszawskiego festiwalu The Artists, organizowanego przez Zachętę, jest irytacja lub jak kto woli wkurw („dźwiękowy wizualny artysta totalny rezydencja kurwa projekt stypendysta” – pisownia oryginalna, Syny, włanczaj). Ale po kolei, bo początkowo nic nie wskazywało na to, że wyjdę z imprezy przedwcześnie i z niesmakiem. Wręcz przeciwnie – początek nastroił mnie dość pozytywnie.

Przede wszystkim zachęcił mnie line-up. Nagrobki, autorzy jednej z najlepszych polskich płyt zeszłego roku – tak w każdym razie zapamiętałem „Stan Prac” (bandcamp) w podsumowaniu 2015 (klik), a i zdarzyło mi się popełnić recenzję samego wydawnictwa TU.  Gdański  duet otworzył festiwal instrumentalnym, ciężkim i monumentalnym intro po czym trójka kuratorów powitała zebranych, przerywając na moment występ zespołu (w sumie ciekawy, zaskakujący zabieg, chociaż nie wiem czy nie popsuł trochę dramaturgii). Problemy pojawiły się gdy przyszło do wykonywania utworów albumowych. Ściślej mówiąc były to problemy techniczne, nagłośnieniowe jeśli chodzi o wokal i niestety nie ustąpiły aż do końca występu. Natomiast sam koncert był porywający i pokazał jak duży instrumentalny progres zaliczył duet w ostatnich miesiącach (warto tutaj zaznaczyć, że muzycy nauczyli się grać na swoich instrumentach na potrzeby zespołu, „oryginalnie” Adam Witkowski jest gitarzystą, a Maciej Salamon wokalistą) . Poprzednim razem widziałem Nagrobki pod koniec 2015 roku w piwnicy Klubu Komediowego i wówczas usłyszałem bardzo dobre garażowe brzmienie o uroczej i funkcjonalnej prostocie – tym razem duet postawił na potężny sound, bliższy nawet metalowi niż punkowi. Oprócz utworów ze „Stanu Prac” zespół zagrał utwory z pierwszej EPki „Pańskie wersety” i zdaje się kilka nowych, bardzo obiecujących numerów. Moc wciąż w Nagrobkach silna.

Podczas koncertu publiczność w dalszym ciągu, z wolna gromadziła się we wnętrzu Reduty Banku Polskiego, a w okolicach nagrobkowego finału Salamon zachęcił słuchaczy do „wydarcia ryja, bo to nie wernisaż w Zachęcie”. Niestety owa sugestia przyświecała zebranym w dalszym ciągu festiwalu. Krótko mówiąc ryje się nie zamykały, co skutecznie zrujnowało odbiór kolejnych występów.

 Flory Quartet Marcina Dymitera byłem ciekaw jeszcze bardziej niż Nagrobków, ponieważ dotychczas nie widziałem formacji na żywo, a właśnie do występów live projekt został predestynowany z racji swej audiowizualności (muzyce towarzyszą wizualizacje diaskopowe Małgorzaty Wawro). Zespół operuje bardzo subtelnym brzmieniem, którego siła tkwi w drobnych detalach, fantastycznie funkcjonujących na albumie „Muzikka Organikka” (pisałem o wydawnictwie szerzej TU). Niestety muzyka kwartetu była nieustannie zagłuszana przez „słuchaczy”, lub raczej gadaczy. Gdy pierwszy utwór dobiegł końca zabrzmiały jedynie jakieś pojedyncze brawa, sugerujące, że 95% zebranych ma występ w głębokim poważaniu. Żenada. W późniejszej części Flora Quartet zaczęła grać odrobinę głośniej, co jednak nie spowodowało dużej różnicy jeśli chodzi o zachowanie publiki. Na sam koniec nawet do zespołu dołączył Krzysztof Topolski na perkusji, co dość radykalnie zmieniło charakter brzmienia z abstrakcyjnego, impresyjnego dialogu instrumentów i elektroniki na ekspresyjny jam. Wypadło to całkiem ciekawie, jakkolwiek ciężko mi jednoznacznie oceniać występ, któremu towarzyszył jednostajny harmider osób przybyłych na wydarzenie. I tutaj wielka szkoda, że  organizatorzy, zważywszy na delikatne brzmienie Flory Quartet, nie umieścili muzyków w innej przestrzeni – do dyspozycji mieli kilka pięter budynku, a większość z nich była zaaranżowana właściwie bez pomysłu. Także „kurator” w tym wypadku to zdecydowanie za duże słowo. Podwójna szkoda bo miejsce festiwalu miało wyjątkowy potencjał i kto wie, czy nie było ostatecznie największą atrakcją całej imprezy. Zmarnowana szansa.

Kolejnym punktem programu był solowy występ Arszyna (Krzysztofa Topolskiego) na perkusję i sample. Muzyk miał do zaprezentowanie dwa utwory Waltera De Marii (jedyne jakie ten artysta skomponował). Ciekaw byłem tego wykonania, bo przed kilkoma miesiącami słuchałem materiału w trójkowym Nokturnie (klik). Pomyślałby kto, że festiwal typu The Artists będzie idealnym miejscem na tego typu recital, nawiązujący do twórczości artysty kojarzonego przede wszystkim ze sztukami wizualnymi. Niestety. Tym razem oprócz bucerii słuchaczy doszły w trakcie występu problemy techniczne z odpaleniem dźwięków towarzyszących grze Topolskiego. Muzyk za ów error gęsto przepraszał, choć moim zdaniem powinien rzucić pałkami i zrezygnować z grania. Ciekawe czy ktoś w ogóle by to spostrzegł? Arszyn jednak wykazał większa kulturę niż zebrani (i profesjonalizm niż organizatorzy) i godnie dograł utwory De Marii do końca, chyba bardziej dla siebie niż dla niesłuchającej publiki. [Tych, którzy jednak chcieliby posłuchać odsyłam na bandcamp Arszyna].

U mnie czara goryczy w tym momencie się przelała. Po pobieżnym zwiedzeniu wyższych pięter budynku, wyszedłem z poczuciem niesmaku. Ponoć była to ostatnia edycja festiwalu The Artists. Szczerze mówiąc nie będę tęsknił. A The Bucers zebrani na widowni? Chyba też niespecjalnie. Proponowałbym wypłacić artystom odszkodowanie za straty moralne. Show some respect.

Krzysztof Wójcik (((ii)))

Festiwal Mięty Pole 2016 [Alameda 5, The Kurws, Kapela ze Wsi Warszawa]

Grodzisk Mazowiecki, 27 lutego 2016

Wielokrotnie już pisałem i mówiłem, że lubię małe, dobrze przemyślane festiwale. Prawdopodobnie właśnie z tego względu Instytut zgodził się patronować inicjatywie Mięty Pole. Cytując siebie – „festiwal to w dużej mierze sztuka selekcji, łączenia i porządkowania”. A gdy impreza jest mała, to selekcja staje się najważniejsza. Pod tym względem Mięty Pole nie zaliczyło wpadki. Zaledwie trzy składy zaproszone do Grodziska Mazowieckiego , mogłyby śmiało zostać polskimi headlinerami znacznie większych imprez. Jednocześnie różnorodność stylistyk zaprezentowanych przez zespoły, pozwoliła na osiągnięcie line-upu nieoczywistego, w którym – sformułowanie wyświechtane, ale w tym wypadku jakże trafne – każdy mógł znaleźć coś dla siebie. A przynajmniej ja znalazłem.

Alameda 5

Kibicuję pięcioosobowej odsłonie Alamedy odkąd po raz pierwszy usłyszałem melancholijne akordy otwierające „Ducha Tornada” (klik), czyli jedną z najciekawszych polskich płyt 2015 roku. Zła koniunkcja planet do tej pory nie pozwoliła mi uczestniczyć w koncercie formacji, mimo że już kilkukrotnie koncertowała w Warszawie. Nie przypuszczałem, że moje pierwsze spotkanie z Alamedą 5 odbędzie się w Grodzisku Mazowieckim. Jednakże z dużą dozą prawdopodobieństwa warunki, jakie zaoferowało muzykom imponujące, lokalne Centrum Kultury, pozwoliły mi na najbardziej komfortowy odbiór tejże złożonej, potężnej muzycznej psychodelii.

 

„Duch Tornada” to rzecz epicka o dużym rozmachu, na której mniejsze, bardziej piosenkowe formy sąsiadują z dłuższymi, transowymi numerami o majestatycznym brzmieniu. Podczas festiwalu, to właśnie te ostatnie zdominowały setlistę Alamedy. Duża sala niejako prosiła się o większy format i ten został jej dany, a dym i oświetlenie sceniczne dobrze podkręciły zmysłowy charakter muzyki. Koncert utwierdził mnie w przekonaniu, że fundamentem tego zespołu są niezwykle precyzyjne, hipnotyczne struktury rytmiczne wygrywane przez Jacka Buhla i Rafała Iwańskiego. W tychże solidnych ramach Kuba Ziołek, Mikołaj Zieliński i Łukasz Jędrzejczak mogli puścić wodze fantazji. Jeśli był podczas tego występu pierwiastek improwizacji, to oscylował on dość blisko kompozycji. Efektowne były płynne przejścia pomiędzy utworami i trochę szkoda, że nie było ich więcej, bo w tego typu galopująco-płynącej muzyce każda przerwa jednak wytrąca z klimatu. Niemniej koncert miał duża siłę rażenia, a nowy, zróżnicowany numer zagrany na sam koniec budzi wielkie nadzieje na przyszłość.

The Kurws

Wrocławska załoga jest tworem wybitnie koncertowym. To był mój trzeci raz z Kurwsami na żywo i bardzo ciekawie było zobaczyć zespół w tak dużej przestrzeni. Cóż, gdyby Captain Beefheart żył, mieszkał w Polsce i nadal grał muzykę, to ciężko byłoby mu znaleźć lepszy Magic Band niż właśnie The Kurws. Podstawowe trio – Hubert Kostkiewicz, Dawid Bargenda i Jakub Majchrzak – jest ze sobą niesamowicie zgrane, to w zasadzie jeden organizm, a nieregularne, acz mocne, czasem surrealistyczne wejścia Oskara Carlsa na saksofonie/gwizdaniu/mini-pozytywce, dodawały tej niepokornej muzyce jeszcze jeden intrygujący kolor.

 

Nieprzewidywalność, strzępy chwytliwych riffów zlepiane hałasem, marszową perkusją, raz przeciągłymi, raz dzikimi partiami dętymi, umiejętna gra pauzami, połączenie precyzji i kakofonii – to wszystko razem daje jedyną w swoim rodzaju dźwiękową miksturę wyskokową. Muzyka The Kurws jest nieokrzesana, wyostrza zmysły, działając na własnych szalonych zasadach stanowi percepcyjne wyzwanie, które uwielbiam podejmować. W tym koncercie najfajniejsze było to, że cały czas nie miało się pewności co się wydarzy za chwilę. Chyba nie ma lepszej recepty na zaangażowanie uwagi odbiorcy. Co tu dużo pisać: The Kurws są w znakomitej formie, a nowe utwory zaprezentowane pod koniec, podobnie jak w przypadku Alamedy, podkręcają apetyt na kolejne wydawnictwo. Mam nadzieję, że nadejdzie jeszcze w tym roku. Póki co można wrócić do znakomitego albumu „Wszystko co stałe rozpływa się w powietrzu” (klik).

Kapela Ze Wsi Warszawa

O ironio – najbardziej rozpoznawalny zespół grający na Mięty Polu był mi najmniej znany. Z muzyką Kapeli Ze Wsi Warszawa oczywiście zetknąłem się kilkukrotnie na przestrzeni wielu lat działalności grupy, jednak nigdy w sposób głębszy. Również nigdy nie byłem na ich koncercie. I tutaj bardzo miłe zaskoczenie. W zasadzie występ KZWW jako jedyny w sposób bezpośredni pasował do profilu festiwalu, teoretycznie określanego mianem folkowego. Nie zmienia faktu, że na przykład takie The Kurws jest dla mnie o wiele bardziej reprezentatywnym przykładem powiedzmy współczesnego miejskiego folku, czerpiącego z tradycji kontrkulturowych. A Alameda też ma w sobie plemienno-transowy pierwiastek charakterystyczny dla muzyki ludowej (dokładniej ujmując ludu bydgosko-toruńskiego).Cóż, KZWW jest z założenia bardziej zanurzona w estetyce dawnej i w jej obrębie również uzyskuje ciekawe rezultaty artystyczne.

Podczas koncertu zabrzmiały głównie utwory z dwóch ostatnich płyt zespołu, czyli „Nord” i tegorocznego „Święto słońca„. Kompozycje zagrane z dużym zaangażowaniem, rozmachem i wprawą z łatwością zjednały sobie przychylność publiczności. Biały śpiew w asyście dawnego instrumentarium zrobił na mnie spore wrażenie i cieszę się, że w końcu zobaczyłem Kapelę na żywo. Oczywiście był to najgłośniej oklaskany występ , też najbardziej „festiwalowy” (dużo konferansjerki między utworami, żartów itd.), również największa gwiazda grodziskiej imprezy, dlatego miejsce na końcu line-upu nie było dużym zaskoczeniem. Bis trochę rozrzedził całość występu i moim zdaniem śmiało mogło się obejść bez niego. Ale reakcja publiczności była wystarczającym dowodem na to, że folkowe brzmienie proponowane przez KZWW faktycznie jest gdzieś głęboko wszyte w słowiańskie DNA.

 

Pomijając dobrą organizację, główną siłą Mięty Pola była jak dla mnie umiejętność kontrastowania bardzo różnych stylistyk. Podejrzewam, że każdy idąc na festiwal miał swojego „faworyta”, a być może po imprezie zwróci większą uwagę na coś innego (niekoniecznie na inny zespół, ale na inne brzmienie, estetykę). Na tym powinny polegać tego typu imprezy, poszerzać horyzonty poznawcze. Jak na pierwszą edycję Mięty Pole zasługuje na piątkę w swojej klasie. Trzymam kciuki za kolejne odsłony, bo z Warszawy do Grodziska faktycznie strasznie blisko, a warunki i potencjał niewątpliwie są.

Krzysztof Wójcik (((ii)))